Yalan Makinelerini Alt Edebilir Miyiz ?



Yalan dedektörleri yani poligraflar. Hepimiz filmlerde gizemli bir sorgu muhabirinin, çelik gibi soğuk bakan bir şüpheliyi sorguya çekmesini görmüşüzdür. Peki bu yalan dedektörlerini gerçek hayatta alt edebilir miyiz ?
  Yalan söylemek stresli bir iştir ve istemsiz olarak yaptığımız fiziksel reaksiyonlar,(nabzın artması, soluk alıp vermenin hızlanması, terlemek) bir yalanın habercisi olabilir ve poligraflar da tam olarak bu reaksiyonları göz önünde bulundurarak şüphelinin yalan söyleyip söylemediğini anlamaya çalışır. Yani poligrafları kandırmanın yolu, stres seviyesinin saklanmasından geçer.

   İlk aşamada sorgu muhabiri, poligrafın uygulanacağı kişiyi sorguya hazırlar. Sorgulanacak kişinin göğüsüne yalan söylediğinde göğüs kafesinde meydana gelecek genişlemeyi ölçebilmek için bir kablo bağlanır. Ardından iki parmağa bir kapalı devre oluşturacak şekilde bir kablo daha bağlanır. Parmak uçlarımız, vücudumuzda terlemenin en kolay gözlenebilen yer olduğundan kişinin yalan söylemesinden kaynaklanabilecek herhangi bir terleme bu kablolar sayesinde kolayca tespit edilebilir. Son olarak da nabzı ölçmek için tıpkı doktorların kullandıkları nabız ölçere benzer bir alet kullanılır. Bütün bu aşamalar tamamlandıktan sonra asıl sorgu kısmına geçilir.

   Muhabir, bireyin normal stres seviyesini ölçebilimek için günlük hayattan basit bazı sorular sormaya başlar. İsminiz nedir ?, Şu anda kırmızı bir gömlek giyiyor musunuz ?... gibi. Bu soruları sormak şu bakımdan önemlidir ki her bireyin normal bir anda sahip oldukları stres seviyeleri birbirinden farklıdır. Yani bir insan yalan söylemediği halde stres seviyesi ortalamanın üzerinde olabilir. Alıştırma soruları bittikten sonra sorgu muhabiri asıl soruları yöneltmeye başlar. Şüphelinin suçlu olup olmadığının anlanacağı nokta da tam burasıdır. Fakat bu veriler kesin bir sonuç sağlayamazlar. Örneğin sosyopatlar bu makineleri rahat bir şekilde alt edebilirler. Çünkü yalan söylerken makinenin ölçtüğü tepkileri göstermezler. Bu durumun çok ünlü bir örneği de Gary Ridgway'dir. Nam-ı diğer "Green River Killer". Katil 49 tane kadını öldürdükten sonra yalan dedektörünü geçmeyi başarmıştı. Katil hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz buraya tıklayabilirsiniz.

Kaynak ve İleri Okuma : https://science.howstuffworks.com/question123.htm
 https://www.wired.com/story/inside-polygraph-job-screenin-black-mirror/